می گون. می گونه. که طبیعت می داشته باشد. که به سرشت و طینت شراب باشد. که چون می سرخگون و مستی فزا باشد. سرشته با می، مجازاً گلگون. سرخ: دو برگ گلش سوسن می سرشت دو شمشاد عنبرفروش بهشت. اسدی (گرشاسب نامه ص 166)
می گون. می گونه. که طبیعت می داشته باشد. که به سرشت و طینت شراب باشد. که چون می سرخگون و مستی فزا باشد. سرشته با می، مجازاً گلگون. سرخ: دو برگ گلش سوسن می سرشت دو شمشاد عنبرفروش بهشت. اسدی (گرشاسب نامه ص 166)
کنایه از دایم الخمر است یعنی شخصی که پیوسته شراب خورد. (برهان). دایم الخمر و آن که پیوسته شراب خورد. (ناظم الاطباء). کنایه از دایم الخمر است. (انجمن آرا) (آنندراج). دوستدار باده. می باره. حریص باده خواری. دوستدار می گساری. باده پرست. می گسار. دایم الخمر. میخواره که پیوسته خوردن می پیشه دارد. (از یادداشت مؤلف). مدام در کار مدام: چو یک هفته زین گونه با می بدست ببودند شادان دل و می پرست. فردوسی. نشاط ابروی می پرستان گشاد ز نیروی می روی مستان گشاد. نظامی. ساقی به کجا که می پرستم تا ساغر می دهد به دستم. نظامی. باده ناخورده مست آمده ایم عاشق و می پرست آمده ایم. عطار. شبی در خرقه رندآسا گذر کردم به میخانه ز عشرت می پرستان را منور گشت کاشانه. سعدی. در دماغ می پرستان بازکش آتش سودا به آب چشم جام. سعدی. جود نیک است و جود مستان بد هوشیاری ز می پرستان بد. اوحدی. از فریب نرگس مخمور و لعل می پرست حافظ خلوت نشین را در شراب انداختی. حافظ. شرمش از چشم می پرستان باد نرگس مست اگر برویدباز. حافظ. - می پرست شدن یا گشتن، به میخوارگی پرداختن. سخت مشغول باده گساری گشتن: بخوردند چیزی و مستان شدند پرستندگان می پرستان شدند. فردوسی. و آن زمانی که می پرست شود او خورد می عدوش مست شود. نظامی. - می پرست کردن، به باده گساری داشتن. شرابخوار و باده گسار کردن: کردار اهل صومعه ام کرد می پرست این دود بین که نامۀ من شد سیاه ازو. حافظ. ، ساقی. آن که در بزم جام شراب پیش کسان بگرداند. می گسار: ببود آن شب تیره با می بدست همان لنبک آبکش می پرست. فردوسی. وز آنجا بیامد به جای نشست یکی جام می خواست از می پرست. فردوسی. که من دوش پیش شهنشاه مست چراگشتم و دخترم می پرست. فردوسی
کنایه از دایم الخمر است یعنی شخصی که پیوسته شراب خورد. (برهان). دایم الخمر و آن که پیوسته شراب خورد. (ناظم الاطباء). کنایه از دایم الخمر است. (انجمن آرا) (آنندراج). دوستدار باده. می باره. حریص باده خواری. دوستدار می گساری. باده پرست. می گسار. دایم الخمر. میخواره که پیوسته خوردن می پیشه دارد. (از یادداشت مؤلف). مدام در کار مدام: چو یک هفته زین گونه با می بدست ببودند شادان دل و می پرست. فردوسی. نشاط ابروی می پرستان گشاد ز نیروی می روی مستان گشاد. نظامی. ساقی به کجا که می پرستم تا ساغر می دهد به دستم. نظامی. باده ناخورده مست آمده ایم عاشق و می پرست آمده ایم. عطار. شبی در خرقه رندآسا گذر کردم به میخانه ز عشرت می پرستان را منور گشت کاشانه. سعدی. در دماغ می پرستان بازکش آتش سودا به آب چشم جام. سعدی. جود نیک است و جود مستان بد هوشیاری ز می پرستان بد. اوحدی. از فریب نرگس مخمور و لعل می پرست حافظ خلوت نشین را در شراب انداختی. حافظ. شرمش از چشم می پرستان باد نرگس مست اگر برویدباز. حافظ. - می پرست شدن یا گشتن، به میخوارگی پرداختن. سخت مشغول باده گساری گشتن: بخوردند چیزی و مستان شدند پرستندگان می پرستان شدند. فردوسی. و آن زمانی که می پرست شود او خورد می عدوش مست شود. نظامی. - می پرست کردن، به باده گساری داشتن. شرابخوار و باده گسار کردن: کردار اهل صومعه ام کرد می پرست این دود بین که نامۀ من شد سیاه ازو. حافظ. ، ساقی. آن که در بزم جام شراب پیش کسان بگرداند. می گسار: ببود آن شب تیره با می بدست همان لنبک آبکش می پرست. فردوسی. وز آنجا بیامد به جای نشست یکی جام می خواست از می پرست. فردوسی. که من دوش پیش شهنشاه مست چراگشتم و دخترم می پرست. فردوسی
سرشته و عجین شده با مینا، سبزرنگ (به مناسبت لون و رنگ مینا) : نهاده بر آن فرش میناسرشت یکی لوح یاقوت مینانوشت. نظامی (اقبالنامه چ وحید ص 183). ، بلورسرشت. (حاشیۀ ص 183 اقبالنامه چ وحید)
سرشته و عجین شده با مینا، سبزرنگ (به مناسبت لون و رنگ مینا) : نهاده بر آن فرش میناسرشت یکی لوح یاقوت مینانوشت. نظامی (اقبالنامه چ وحید ص 183). ، بلورسرشت. (حاشیۀ ص 183 اقبالنامه چ وحید)
که سرشتی مانند مینو دارد. که طبیعتی مانند بهشت دارد. دارای سرشت و طبیعت بهشت. دارای خلقت بهشت. توسعاً به معنی زیبا و خرم: درآمد به آن شهر مینوسرشت که ترکانش خوانند لنگر بهشت. نظامی. در آن خرم آباد مینوسرشت فروماند حیران ز بس آب و کشت. نظامی. زمانه به کردار باغ بهشت زمین از گل و سبزه مینوسرشت. نظامی. ، خوب صورت. مینوپیوند. (آنندراج). رجوع به مینوپیوند شود، آسمانی طبیعت و آسمانی خوی. (ناظم الاطباء)
که سرشتی مانند مینو دارد. که طبیعتی مانند بهشت دارد. دارای سرشت و طبیعت بهشت. دارای خلقت بهشت. توسعاً به معنی زیبا و خرم: درآمد به آن شهر مینوسرشت که ترکانش خوانند لنگر بهشت. نظامی. در آن خرم آباد مینوسرشت فروماند حیران ز بس آب و کشت. نظامی. زمانه به کردار باغ بهشت زمین از گل و سبزه مینوسرشت. نظامی. ، خوب صورت. مینوپیوند. (آنندراج). رجوع به مینوپیوند شود، آسمانی طبیعت و آسمانی خوی. (ناظم الاطباء)
ماه اندام. ماه طبع. که طبیعتی چون ماه دارد: با ما غمت ای فقاعی ماه سرشت هنگام وفا تخم جفاکاری کشت آن دل که فقاع از تو گشادی همه روز اکنون سخن وصل تو بر یخ بنوشت. مجیرالدین بیلقانی
ماه اندام. ماه طبع. که طبیعتی چون ماه دارد: با ما غمت ای فقاعی ماه سرشت هنگام وفا تخم جفاکاری کشت آن دل که فقاع از تو گشادی همه روز اکنون سخن وصل تو بر یخ بنوشت. مجیرالدین بیلقانی
دو یا چند تن که از جهت سرشت و طبع و خوی نظیر هم باشند (نسبت بیکدیگر) : ازبرای انس جان اندر میان انس وجان یک رفیق هم سرشت و همدم و هم دردکو ک (سنائی)، هم طبع
دو یا چند تن که از جهت سرشت و طبع و خوی نظیر هم باشند (نسبت بیکدیگر) : ازبرای انس جان اندر میان انس وجان یک رفیق هم سرشت و همدم و هم دردکو ک (سنائی)، هم طبع
